Lange tijd was Myanmar een "no go area" vanwege de brute militaire dictatuur die het land in een ijzeren greep hield. Maar in 2011 leek daar voorzichtig verandering in te komen. Het regime liet de teugels iets vieren. Veel politieke gevangenen werden vrijgelaten.
Op 1 april 2012 zijn tussentijdse verkiezingen gehouden voor een deel van het parlement waaraan ook democratie-icoon Aung San Suu Kyi meedeed met haar partij National League for Democracy (NLD)
Aung San Suu Kyi heeft daarbij een parlementszetel veroverd. Vervolgens heeft de oppositie ook de oproep om het land te boycotten ingetrokken en wordt kleinschalig toerisme gepromoot.
"Use Your Liberty to Promote Ours " is het motto van de oppositie. Tegen deze achtergrond vonden wij het verantwoord om een reis naar Myanmar (Birma) te plannen. Een lang gekoesterde wens ging daarmee in vervulling.
Helaas is de situatie in Myanmar inmiddels (2022) in negatieve zin veranderd en voert het leger met veel geweld weer een schrikbewind uit.
Route week 1: Yangon • Taungoo • Pyay • Bagan • Mandalay
Route week 2: Mandalay • Kalaw • Inle Lake • Mandalay
Route week 3: Mandalay • Hsipaw • Kyauk Me • Pyin Oo Lwin • Mandalay • Yangon
Route week 4: Yangon • Maung Shwe Lay • Lintha Village Ngapali • Yangon
Als u bij het lezen een foto aanklikt dan wordt deze vergroot. De foto′s kunnen vervolgens achter elkaar als diashow bekeken worden. Als u een link, bij voorbeeld: Khiri Travel aanklikt dan wordt deze geopend. Wanneer verwezen wordt naar de kaart van Myanmar, dan kan deze opgeroepen worden door de link: kaart van Myanmar aan te klikken. De in het reisverslag opgenomen filmclips zijn HD opnamen. De clips worden geopend en kunnen bekeken worden in een apart venster dat vanzef opent als u op afbeelding met het pijltje klikt.
Onze reis is weer georganiseerd door Namasté. Namasté belde vandaag dat het in het westen van Myanmar (Sittwe en omgeving; onderdeel van onze reis) nog erg onrustig is, en dat we daarom mogelijk ons reisplan bij moeten stellen.
We vertrekken naar onze dochter Marjon, in Akersloot. Zij brengt ons naar Schiphol.
Op Schiphol nemen we afscheid. Er is geen directe vlucht naar Yangon, dus we vliegen naar Singapore met Singapore Airlines. We hebben samen een kilo of 7 te veel, maar gelukkig wordt er geen probleem van gemaakt. We hebben elk wijn in de koffer, want we begrepen dat wijn niet goed te krijgen is in Birma. Op Schiphol wat rondgekeken. Altijd leuk, die slapende, werkende, shoppende en gehaaste mensen van over de hele wereld te observeren. Ook altijd leuk is het om naar de vliegtuigen te kijken. Eindelijk mogen we het vliegtuig in.
Het vliegtuig sukkelt over de startbaan tot hij stopt. Dan klinkt het gebrul van de motoren en je wordt achterin je stoel gedrukt. Dat is ons "WOW"moment. Vanaf dan; pijlsnel omhoog!! Naast ons in het vliegtuig zit een man die een beetje ziek lijkt. Hij heeft een zakje met heel veel pillen op schoot waar hij nogal mee bezig is. Achter ons zijn 2 lege plekken. Hij vertrekt daar heen zodat wij samen 3 stoelen hebben. Fijn!
Ingrid zit aan het raam. Wel boven de vleugel, maar je kunt niet alles hebben. Singapore Airlines is prima!! Geweldige verzorging en heel vriendelijke mensen. We krijgen een lekkere warme lunch met ook een broodje ( toast en kaas) en zelfs een cornetto ijsje toe! Tevens wordt een aardige bel wijn geserveerd. Wel een lange zit. Genoten van de sterrenhemel en de maan, en een klein flikkerend lichtje onderaan de vleugel.
Behoorlijk lange reis! Na Schagen, Akersloot, Schiphol, een kleine 3 uur wachten en vervolgens in 12,5 uur naar Singapore. In Singapore weer 2 uur wachten en dan in 2 uur en 50 minuten naar Yangon. Lang, maar het gaat wel voorspoedig.
In Yangon kaart van Myanmar gaan we vrij vlot door de douane ( we hebben het visum in Nederland al laten regelen door de ANWB).
Onze chauffeur Aung Win staat ons al op te wachten. Hij is er voor de eerste week. We rijden in een rode Nissan. We gaan eerst naar het kantoor van Khiri travel, dat is de organisatie die voor Namasté een hoop regelt.
Edwin, een Nederlander, zwaait daar de scepter. We worden vriendelijk onthaald, en bespreken ons reisplan.
We hadden naar Sittwe zullen gaan, en Mrauk U. Daar kunnen we nog steeds heen, er zijn permits voor nodig en die zijn er, maar er geldt een avondklok en de dorpjes waar we zo graag heen willen zijn nu niet toegankelijk. Omdat we dat het leukste vinden, besluiten we de reis aan te passen.
We bespreken wat wij leuk vinden, en bij Khiri Tavel gaan ze een en ander voor ons omzetten.
Daarna gaan we naar ons hotel; East hotel. Goed hotel. Kamer met goedwerkende airco. We gaan een uurtje plat voordat we richting markt en stad vertrekken. Yangon is veel moderner dan we hadden gedacht. We hadden een beeld in ons hoofd als de eerste keer Delhi, een aantal jaren geleden.
Maar niets is minder waar.
De wegen in Yangon zijn goed. Duidelijke stoplichten met een soort lopende poppetjes erop. Vaak ook verlichte borden die de seconden-nog-te- gaan aftellen.
Het valt op dat er geen brommers - zo typerend voor andere Aziatische steden - op de weg zijn. Het blijkt dat deze in Yangon verboden zijn door het militaire regiem.
Op de markt is het lekker troeperig. Allerlei vissen, al of niet gedroogd, kruiden, noodles. Ergens zijn ze zelfs kippen aan het onthoofden ... slik ...
Even later gaan we naar een Sule pagode aan het eind van de straat waar ons hotel staat. Bij een stalletje bij de poort worden we afgezet. Er wordt gezegd dat we daar de entree entree moeten betalen, maar verderop blijkt pas de officiële ingang te zijn; weer betalen dus! Niet te naïef zijn in het vervolg dus . Maar ja, de pagode is erg mooi en er is veel te zien.
We drinken ergens lekkere koffie, en dan geloven we het wel. Het is er warm en we zijn moe van de reis. Aan het eind van onze reis zullen nog terugkomen in Yangon! In het hotel is het koel en ze hebben er lekkere nasi.
Op tijd op en ontbijt in het hotel. Aung Win wacht ons voor het hotel op met zijn auto voor de rit naar Toungoo detailkaart van Myanmar
Om 8 uur vertrekken we voor een lange reisdag. Pas tegen kwart voor 4 komen we op onze bestemming aan. Onderweg stoppen een paar keer. Onder andere bij een rustiek meertje, waar we ook koffie drinken. Tussen de middag eten we in een klein tentje curry, rijst en groenten. Het is warm ondanks de airco. Ingrid sukkelt daarom wel de nodige keren in slaap.
We beginnen de dag met een stop bij een heel groot Boeddha beeld, bij een tempel in Pegu /Bago. Onderweg komen we leuke dingen tegen, zoals een heleboel eenden die de weg oversteken. De eenden worden hier vooral gehouden voor de eieren. Langs de weg wordt van alles gemaakt, zo zien we ook bamboe stoelen gemaakt worden. Die zie je hier veel. Ondertussen komen allerlei auto's en bussen voorbij die uitpuilen van de mensen. Vooral ook op het dak, bovenop tussen de allerhande baggage.
We rijden een poos achter een auto, die volgeladen is met varkens. Het is akelig om te zien hoe ze gewoon bovenop elkaar gestapeld liggen. Zelfs de krul is uit de staart. We komen ze wel 5x tegen. Een lange dag voor ze, waarschijnlijk ook de laatste! Mensen zijn aan het werk op het land, met of zonder karbouwen. Er is veel teakhout gekapt in het gebied waar we doorheen reizen. Vroeger deden de Engelsen dat ook al, maar die hadden ook een plan, en plantten ook weer nieuwe bomen aan. Nu wordt er door het regiem al jaren rücksichtslos gekapt. De opbrengst van het hout gaat alleen maar naar de regering zelf, niet naar de mensen. Het hout wordt bijna allemaal geëxporteerd naar vooral China en ook wel India. Aung Win zegt dat de regering heeft aangekondigd dat ze na 2014 niet meer zullen kappen. Maar, zegt hij, dan zal er ook bijna geen teakboom meer over zijn.
We rijden langs treinovergangen. Die worden niet totaal genegeerd als in India, maar er gaan toch nog de nodige mensen onder de gesloten bomen door. De treinen rijden vaak maar 1x per dag heen en weer terug. Vaak zijn het hele oude afgedankte treinen uit China. Opium schijnt in Birma nog levendig verhandeld te worden in gebieden die door de mensen als secret places worden omschreven.
Het Amazing Kaytu hotel in Toungoo is redelijk. We maken een wandeling in de omgeving van het hotel. Er is niet zoveel te beleven in het stadje. We drinken wat en eten ergens net buiten het centrum, niet zo ver van het hotel vandaan. Jan-Arend gaat aan de noodles en Ingrid aan de rijst met kip en groenten. Erg smakelijk. Jan-Arend neemt er een groot glas bier bij, ingrid een fles water. Totale schade; 5 euro! We zullen hier niet failliet gaan.
Vandaag is een lange reisdag naar Pyay (detail kaart). We dringen dieper Myanmar binnen.
Om 8 uur vertrek uit het hotel. Al snel rijden we de heuvels in. Veel bossen met teakbomen, maar ook veel kale stukken waar alle teakbomen gekapt zijn. Dat is een trieste aanblik.
De weg van vandaag is smal en nog maar kort geasfalteerd volgens Aung Win, die de weg ook voor het eerst rijdt. Er is in dit gebied bijna geen toerisme. Het is een erg mooie tocht.
Tegen tienen drinken we koffie in een koffiehuisje aan de kant van de weg. Overal huisjes van gevlochten bamboe. Klein, maar ze zien er heel redelijk uit. Er is duidelijk meer wind in de bergen. Hier kan de airco uit en gaan de autoramen open.
Onze tweede stop maken we in een dorpje van de Karen bevolkingsgroep. We lopen het dorpje in. We zien mensen in klederdracht. De huizen zijn gebouwd op bamboepalen boven de grond. Dat maakt de huizen van binnen koeler. Naar de huiskamer leiden kleine trappetjes van bamboe. Onder of bij het huis veel vee; ossen, varkens en kippen met kleintjes. Leuk.
In één van de huizen die we bezoeken is een vrouw aan het weven. En natuurlijk zijn er overal kinderen die ons geïnteresseerd volgen. De hele kleintjes zetten het nog al eens op een brullen als ze ons zien; wij zijn hier maar vreemde wezens! Een jongen laat trots zien hoe goed hij met een katapult kogels van klei kan schieten. De jongens hebben hier vaak een katapult en doen er allerlei spelletjes mee. De kleien kogels maken ze zelf. De jongen vertelt ons dat hij vandaag al zo'n 200 kleikogels verloren heeft!
Als we ergens zitten te eten zien we een man een tandenstoker pakken van tussen de gevlochten bamboe muur. Na gebruik stopt hij de tandenstoker terug in het potje van de tandenstokers ... brrr gelukkig hebben we zelf tandenstokers bij ons!
Veel verschillende bomen en struiken. Parasietachtige planten die woekeren om de bomen en de takken. Het lijkt wel een jungle. Iemand plukt orchideeën in het bos. Hij verkoopt ze aan de chinezen, die naar hun zeggen ALLES kopen. Veel ossenkarren. Ergens is men olifanten aan het trainen.
Mooie vergezichten en rivieren.
De mensen hier hebben veel thanaka op hun gezicht. Een soort klei achtige substantie afkomstig uit een boomstronk. Het moet helpen tegen de zon, goed zijn voor de huid, en het doet de mensen vooral lichter lijken, een schoonheidsideaal hier.
Veel hele kleine winkeltjes. Ook wordt er veel op betelnoten gekauwd, wat de gebitten niet erg fraaier op maakt. Rode afbrokkelende tanden. Een verslaving. We horen dat de inhoud van het pakketje waar de betelnoten inzitten door de jaren heen veranderd is van samenstelling. Steeds sterker spul in combinatie met tabak. Er komt door dat sterkere spul nu vaker mondkanker voor. Een toenemend probleem.
Rond 5 uur komen we aan bij het Lucky Dragon Hotel. Een leuk hotel met kleine appartementjes, een terras bij de kamer én wifi!
8 uur vertrek uit het hotel. We komen onderweg een trouwerij tegen. Even stoppen. We worden onthaald alsof we zelf bruid en bruidegom zijn. Heel hartelijk, heel bijzonder. Lekker kneuterig, plastic stoeltjes en tafeltjes en een kopje met heet water en een zakje Nescafé erbij. En cake natuurlijk. We worden aan de familie voorgesteld. De bruid is in het wit, met ook een flink witgemaakt gezicht. De bruidegom is ook in het wit. We maken wat foto's en beloven ze te e mailen.
Buiten aan een tafeltje worden de cadeautjes en giften voor het bruidspaar ingezameld. Dat wordt allemaal goed bijgehouden in een groot boek. Een hele lijst met namen en bedragen. Het gemiddelde bedrag is 1 euro. Ook wij laten een donatie achter.
Doorgereden naar een plek waar veel ossenkarren zijn. Ze komen als in een file aanrijden. Allemaal volgeladen met vooral maïs, en ook wat suikerriet. Het is een drukte van jewelste. Piepende karren met hele grote wielen.
Weer verder rijden tot we een rij met vooral jonge monniken die achter elkaar lopen zien. Ze stoppen en krijgen rijst gedoneerd van mensen langs de weg. Een beeld dat we nog veel tegen zullen komen tijdens onze reis.
Bij de lunch hebben we nog niet zo heel veel trek; Jan-Arend vraagt of ze brood hebben. Nou, dat hebben ze wel. Jan-Arend krijgt 3 boterhammen die drijven in de melk... Ingrid houdt het maar bij een banaan en een flesje sinas.
Waar we eten laat een vrouw zien wat ze op hun gezicht doen, en hoe ze het doen. Een houten bord, wat water erop en dan met een soort boomstammetje erover wrijven tot het de goede substantie heeft. Ze doet het ook bij Ingrid op.
Even rondgelopen. We kijken bij een bus met veel mensen er in én erop. Ze zijn vrolijk en willen wel op de foto. De chauffeur stinkt redelijk naar de drank. Straatventers die de mensen van eten en snacks voorzien. Vaak is het een soort kruising tussen een bus en een vrachtwagen.. Ook veel minibusjes met een maxi aantal mensen. Achteraan hangt dan een soort touw waar de mensen die er half uit hangen zich aan vast kunnen houden.
We rijden langs een grote universiteit. We horen dat de universiteiten door het regiem express naar buiten de steden verbannen zijn. Immers, dan heb je een betere controle op lastige studenten en hun demonstraties!
Volgens onze gids zijn wegwerkers hier heel blij met hun baan. Dat zal zo zijn, maar het is een hard bestaan! Zonder beschermingsmaatregelen zo hard werken, op slippers of zelfs blote voeten. Teertonnen die opengereten langs de weg liggen; kleine vuurtjes waar de teer boven wordt opgewarmd in een soort gieter die gebruikt wordt om de teer op het wegdek te sproeien.
De weg is niet geweldig zijn, en we rijden niet zo hard, maar dankzij onze vakkundige chauffeur gaat het allemaal nog vrij vlot. de auto's hier zijn overigens wel erg oud, maar ze doen het nog goed, en worden heel netjes onderhouden. Geen butsen en deuken. Men rijdt ook heel galant. Zoals iemand het uitdrukte; het enige teken van ernstigste irritatie is als een chauffeur zijn wenkbrauwen optrekt!
Later komen we ossenwagens tegen gevuld met pinda's.
Vandaag weer van 8 tot 5 gereden, maar toch een goede dag gehad; veel gezien.
Als we in Bagan (detail kaart) aankomen treffen we daar ook een goed hotel. Het Kaday Aung Hotel. Goede kamer en weer een leuk terras voor de kamer. Het onweert even, maar de regen zet niet door. We eten in een heel klein Italiaans restaurantje. Smakelijk!
Ontbijtbuffet in het hotel buiten. Ons hotel ligt in Nieuw Bagan. Daarom gaan we na het ontbijt met de auto naar oud Bagan.
We bezoeken de markt. Altijd leuk en erg druk. Veel mooie manden, en houten bakken met verschillende soorten rijst. Keurig gerangschikte rijen bladeren, vis die soms érg bloederig gesneden wordt, kippetjes die ontleed worden. Kruiden, een honingraat met vliegen.
Ingrid laat een blauw hes maken, wat s avonds bij het hotel wordt afgeleverd.
We maken een rondje langs stupa’s, pagodes en tempels. Bagan was van de 9e tot 13e eeuw de hoofdstad van het Koninkrijk van Pagan, het eerste koninkrijk dat de verschillende regio’s verenigde die later het moderne Myanmar zouden vormen. In de hoogtijdagen waren in de vlakte van Bagan meer dan 10.000 boeddhistische tempels, pagodes en kloosters gebouwd, waarvan de overblijfselen van meer dan 2200 tempels en pagodes nog tot op de dag van vandaag te zien zijn. Een enkele kun je ook in en op. Heel bijzonder.
We raken in gesprek met 2 student-monniken die Engels leren en graag met ons oefenen.
Veel toeristen fietsen hier rond. Het is wel érg warm! Het is zonnig, af en toe een beetje bewolkt.
We maken een goede stop bij een vegetarisch restaurantje. We nemen lassi en pannenkoek. Lekker! Even een beetje afkoelen en dan laten we ons weer naar huis brengen. De lucht is niet zo mooi. Jan-Arend gaat nog even zwemmen in het zwembad bij het hotel.
Om half 5 haalt Win ons weer op. We gaan naar een stupa waar vanaf je de zonsondergang kunt zien. Er zijn vrij veel mensen, want omdat het toeristen seizoen is hebben ze een aantal stupa’s afgesloten uit angst voor vernieling. Er zijn er dus maar een klein aantal waar je op kunt klimmen.
Maar we hebben niet echt last van de andere mensen. We hebben ons statief mee, genieten van het uitzicht, en maken de nodige foto’s en filmbeelden. Tussen de stupa’s veel stoffige kuddes runderen; zij gaan aan het eind van de dag weer naar het dorp terug.
Vandaag een beetje een rustdag.
Vanmorgen voornamelijk bij het huisje gebleven. Jan-Arend heeft nog een uurtje rondgelopen. In de buurt van het hotel zijn een paar stupa’s, maar verder is New Bagan niet zo interessant. Ingrid heeft bij het huisje wat geart journald. Daarna samen lezen .
Tussen de middag een pannenkoek gescoord. Lekker!
Half 4 worden we door Aung Win met de auto opgehaald en naar een plek aan de rivier gereden waar we samen in een bootje de grote, brede rivier opgegaan met een jongen als stuurman. We gaan de zonsondergang boven de stupa’s vanaf het water beleven. Ondanks het feit dat er nogal wat bewolking is toch mooi om te zien en een geweldige rustgevende en romantische beleving.
Retour hotel waar Jan niet erg lekker is; 38.8. Keelpijn. Met paracetamol zakt het wel wat, en kunnen we gaan eten en pakken.
6 uur op!! ontbijt, rijden! Afscheid van Bagan. Eerst maken we de de zonsopgang op de vlakte nog mee op de top van een stupa. Eigenlijk zijn we net even te laat, maar uitzicht is adembenemend en we genieten van het van het gouden licht. Veel luchtballonnen! Lijkt ons ook heel mooi hier, maar het prijskaartje van 350 dollar heeft ons daar toch van weerhouden.
Naar week 2